Sinh năm 1897 tại Khánh Hòa, Bồ tát Thích Quảng Đức xuất gia từ nhỏ. Với sự tinh chuyên thiền định và hành trì giới luật, sau 60 năm tu hành, ngài đã xây dựng khoảng 30 ngôi chùa từ Nam Trung Bộ đến miền Nam.
Theo Thượng tọa Thích Tâm Hải, Ủy viên Hội đồng Trị sự, Phó ban Thông tin – Truyền thông T.Ư, Ủy viên Thư ký Ủy ban Tổ chức Đại lễ Vesak Liên Hiệp Quốc 2025, thông tin từ Giáo hội Phật giáo Việt Nam (GHPGVN) cũng như đối chiếu từ nhiều dữ liệu lịch sử khác:
Pháp nạn Phật giáo 1963 bắt đầu ở Huế, với lệnh triệt hạ cờ Phật giáo – một biểu tượng thiêng liêng của Phật giáo – vào đầu mùa Phật đản năm 1963. Ngày 8/5/1963, lực lượng quân đội và an ninh của chính quyền Ngô Đình Diệm đã huy động xe tăng và binh lính đàn áp các Phật tử đang biểu tình ôn hòa phản đối lệnh cấm treo cờ Phật giáo trong ngày lễ Phật Đản, khiến 8 Phật tử không vũ trang tử vong. Sau vụ việc này, một loạt phong trào Phật giáo đã nổ ra nhằm chống lại sự đàn áp.
Trong lá thư gọi là”Lời nguyện tâm huyết“, Hoà thượng Thích Quảng Đức đã viết trước khi tự thiêu:
“Tôi pháp danh Thích Quảng Đức, trụ trì chùa Quan Thế Âm, Phú Nhuận, Gia Định. Nhận thấy Phật giáo nước nhà đang lúc nghiêng ngửa, tôi là một tu sĩ mệnh danh là Trưởng tử của Như Lai không lẽ cứ ngồi điềm nhiên tọa thị để cho Phật giáo tiêu vong, nên tôi vui lòng phát nguyện thiêu thân giả tạm này cúng dường chư Phật để hồi hướng công đức bảo tồn Phật giáo.”.
Khoảng 9 giờ 30 phút sáng ngày 11 tháng 6 năm 1963, tại ngã tư đường Lê Văn Duyệt và Phan Đình Phùng (nay là Nguyễn Đình Chiểu – Cách Mạng Tháng Tám), Bồ tát Thích Quảng Đức đã tự thiêu, trước sự chứng kiến của hàng trăm Tăng Ni, Phật tử và người dân.
Ngọn lửa bao trùm thân thể ngài trong suốt gần 15 phút, đã đánh thức lương tri trên toàn thế giới trong tâm thế an nhiên, dáng ngồi thiền kiết già bất động. Nhục thân của hoà thượng đã được cung thỉnh về thiêu tại Đài hỏa táng An dưỡng địa ở Phú Lâm (Sài Gòn). Sau khi nhục thân hoá tro, quả tim vẫn còn. Quả tim lại được đưa trở lại lò thiêu với ngọn lửa nhiệt độ trên 4000 độ, trong nhiều giờ liền, nhưng vẫn không cháy, trở thành một khối rắn như đá trong hình dáng nguyên vẹn
Xá lợi trái tim của Bồ tát Thích Quảng Đức đã trở thành bảo vật linh thiêng của Việt Nam, tượng trưng cho đại nguyện, đại bi và đại dũng của một vị Bồ tát giàu lòng từ bi và vô úy.
Việc tự thiêu của Bồ tát Thích Quảng Đức không chỉ làm chấn động Sài Gòn, mà còn gây áp lực mạnh mẽ đến chính quyền Hoa Kỳ và cộng đồng quốc tế. Những hình ảnh do nhà báo Malcolm W. Browne chụp lại được lan truyền khắp các bản tin quốc tế đã làm xúc động những ai nhìn thấy.
Theo thông tin từ Giáo hội Phật giáo Việt Nam (GHPGVN), ngay sau lễ hỏa táng, trái tim bất diệt của Bồ tát Thích Quảng Đức được Phật giáo Việt Nam tôn trí tại Chùa Xá Lợi, Quận 3, TP. Hồ Chí Minh. Sau đó, xá lợi được tôn trí tại Việt Nam Quốc Tự cho đến năm 1991.
Đến 11 giờ trưa ngày 26 tháng 4 năm 1991, xá lợi trái tim Bồ tát Thích Quảng Đức chính thức được ký gửi tại Ngân hàng Nhà nước Việt Nam – Chi nhánh phía Nam (Quận 1, TP.HCM) theo một văn bản bàn giao. Đại diện Giáo hội Phật giáo Việt Nam ký gửi là Hòa thượng Thích Thiện Hào (Phó Chủ tịch Hội đồng Trị sự GHPGVN, Trưởng Ban Trị sự Thành hội Phật giáo TP.HCM) và Hòa thượng Thích Từ Nhơn (Phó Trưởng Ban Tăng sự Trung ương). Xá lợi trái tim của ngài được bảo quản cẩn mật trong điều kiện an ninh cao nhất từ năm 1991 đến đầu tháng 5 năm 2025.
Từ ngày 03/5/2025, lần đầu tiên trong lịch sử, xá lợi trái tim Bồ tát Thích Quảng Đức được triển lãm song song với xá lợi Phật từ Viện Bảo tàng Quốc gia Ấn Độ (National Museum of India) để cộng đồng Việt Nam có dịp chiêm bái, nhân dịp Đại lễ Vesak Liên Hợp Quốc 2025 được GHPGVN tổ chức. Sau thời gian này, xá lợi trái tim Bồ tát Thích Quảng Đức sẽ được tôn trí vĩnh viễn tại Bảo tháp Việt Nam Quốc Tự.
Việc tôn trí long trọng xá lợi trái tim lần này không chỉ mở ra cơ hội chiêm bái đặc biệt, mà còn là sự xác tín tinh thần, giá trị từ bi, vô úy, bất diệt mà Bồ tát Thích Quảng Đức để lại cho lịch sử Việt Nam và nhân loại.